Zit er een betweter in jou als ingenieur?
Zit er een betweter in elk van ons? Hij is vaak moeilijk te zien voor onszelf. Eerder ervaren we anderen dan als koppig. Een mooie vorm van projectie: je houdt zelf vast aan je mening als ingenieur of leidinggevende en beschuldigt de andere ervan dat te doen.
Ik had laatst een coördinator van de trainingsprogramma’s van een grote koekjesfabriek in coaching. Hij klaagde dat het management niet naar hem luisterde, zijn ideeën werden in de wind geslagen. Hoe meer hij op de waarde hamerde, hoe minder gehoor hij leek te krijgen.
Het was zo frustrerend voor hem: 'ik kan ervan ontploffen' zei hij. 's Nachts raakte hij er niet door in slaap en sinds enkele weken had hij ook eczeem. Er diende dringend iets te gebeuren.
We deden een aantal oefeningen waardoor hij stoom kon aflaten. Wat echter een bijzondere indruk op hem maakte, was het verhaal van boer Xing. Het heeft hem zodanig geïnspireerd dat hij het is beginnen vertellen aan zijn collega's. Zijn baas had hem teruggekoppeld dat hij sindsdien echt anders in het werk stond, veel rustiger. Hij waardeerde deze evolutie. Dit verhaal van boer Xing wil ik dan ook graag delen met jullie.
De betweter in elk van ons
Het is een verhaal uit de Zen traditie dat ik ooit zelf ergens gelezen heb. Mogelijk heeft de tand des tijds al voor enige vervormingen gezorgd. De essentie is wel behouden, me dunkt! Hier gaan we:
Boer Xing woonde in een klein bergdorp in het noorden van China. Hij had een zoon en een kleine weide met één paard op. Op zekere dag had hij het hek van de weide niet goed afgesloten en het paard was ontsnapt. De mensen uit het dorp zeiden 'Xing, jij hebt nogal pech zeg: één paard heb je en het is ontsnapt'. Boer Xing reageert met 'Wie zal 't zeggen?' Waarop de dorpelingen lichtelijk verbaasd weggingen.
Drie dagen later komt het paard de hellingen afgestormd met wel 20 wilde paarden in zijn spoor. Boer Xing zet het hek van de weide open en zie: boer Xing heeft nu plots 21 paarden op zijn weide. Hij verkoopt er eentje en kan zo de weide uitbreiden. De dorpelingen zeggen 'Xing, gij hebt nogal geluk hé' en boer Xing zegt 'Wie zal het zeggen?’ De dorpelingen druipen af met gefronste wenkbrauwen.
Zijn zoon temt de wilde paarden één voor één: daar is heel wat werk aan. Bij het temmen van het derde paard tuimelt de zoon er van en breekt zijn been. Daarop reageren de dorpelingen: 'Gij hebt nogal pech hé Xing, nu hebt ge zoveel paarden en breekt jouw zoon zijn been.’ Boer Xing antwoordt naar goede gewoonte 'Wie zal 't zeggen. Met ongeloof gaan de dorpelingen terug aan de slag.
Nog geen dag later marcheert het Chinees leger het dorp binnen en eist alle jonge gezonde mannen op. De zoon van Xing blijft achter, alle andere jonge mannen moeten mee. De dorpelingen zeggen: 'Xing jong, gij hebt nogal chance zeg! Ongelooflijk!' en boer Xing zegt: 'wie zal het zeggen?'
Wat leert boer Xing ons over betweters?
Wij mensen oordelen voortdurend: 'goed' of 'kwaad', 'positief' of 'negatief'. En om ons oordeel te staven zoeken we bewijzen: 'Xing heeft pech, want zijn paard is ontsnapt, zijn zoon is gevallen,...' of net omgekeerd 'Xing heeft geluk, want...'. We zijn allen een beetje betweters! We denken te weten wat goed of fout is.
Wij geven voortdurend betekenis aan gebeurtenissen vanuit ons eigen (beperkte) referentiekaders. We nemen onze duiding voor waarheid. Terwijl we slechts één perspectief innemen, slechts één bril ophebben: die van onze eigen geschiedenis.
In ons traject Authentiek en Verbindend Leiderschap zitten er verschillende oefeningen die jou laten ervaren hoe specifiek en dus beperkt ons perspectief wel is. Het is een uitnodiging om je eigen bril af te zetten en voorbarige conclusies te laten voor wat ze zijn. We kunnen daardoor meer in de waarneming blijven en reageren daar waar echt actie nodig is in plaats van in het oordelen te blijven hangen. Dat is een perspectief waar je meer en meer voeling mee krijgt tijdens het traject.